केमोथेरपी हा कर्करोगाच्या पेशी नष्ट करण्यासाठी औषधांचा वापर करण्यासाठी एक व्यापक शब्द आहे.ते कसे कार्य करते आणि आपण उपचारांकडून काय अपेक्षा करू शकता ते जाणून घ्या.
केमोथेरपी ही कर्करोगाच्या उपचारांसाठी वापरल्या जाणाऱ्या विविध औषधोपचारांसाठी एक संज्ञा आहे.1950 पासून वापरात असलेल्या, केमोथेरपी किंवा केमोमध्ये आता 100 पेक्षा जास्त वेगवेगळ्या कर्करोगाशी लढणारी औषधे समाविष्ट आहेत.
केमोथेरपी कशी कार्य करते
तुमचे शरीर कोट्यावधी पेशींनी बनलेले आहे, जे मरतात आणि सामान्य वाढ चक्राचा भाग म्हणून गुणाकार करतात.जेव्हा शरीरातील असामान्य पेशी वेगाने, अनियंत्रित दराने गुणाकार करतात तेव्हा कर्करोगाचा विकास होतो.काहीवेळा या पेशी ट्यूमरमध्ये किंवा ऊतींच्या वस्तुमानात वाढतात.वेगवेगळ्या प्रकारचे कर्करोग वेगवेगळ्या अवयवांवर आणि शरीराच्या वेगवेगळ्या भागांवर परिणाम करतात.उपचार न केल्यास कर्करोग पसरू शकतो.
केमो ड्रग्स विशेषत: कर्करोगाच्या पेशींना विभाजित होण्यापासून किंवा त्यांची वाढ कमी करण्यापासून रोखण्यासाठी डिझाइन केलेली आहेत आणि शस्त्रक्रियेपूर्वी ट्यूमर कमी करण्यासाठी देखील वापरली जाऊ शकतात.औषधे निरोगी पेशींवर देखील परिणाम करू शकतात, परंतु ते सहसा स्वतःची दुरुस्ती करू शकतात.
केमोथेरपी कशी दिली जाते
तुमच्या कर्करोगाचा प्रकार आणि कर्करोग कुठे आहे यावर अवलंबून केमोथेरपी विविध प्रकारे दिली जाऊ शकते.या औषधांमध्ये हे समाविष्ट आहे:
स्नायूमध्ये किंवा त्वचेखाली इंजेक्शन
धमनी किंवा शिरामध्ये ओतणे
तुम्ही तोंडाने घेत असलेल्या गोळ्या
तुमच्या रीढ़ की हड्डी किंवा मेंदूच्या सभोवतालच्या द्रवामध्ये इंजेक्शन
तुम्हाला एक पातळ कॅथेटर, ज्याला सेंट्रल लाइन किंवा पोर्ट म्हणतात, औषधांचे व्यवस्थापन करणे सोपे करण्यासाठी शिरामध्ये रोपण करणे आवश्यक असू शकते.
केमोथेरपीची उद्दिष्टे
रेडिएशन किंवा इम्युनोथेरपी यांसारख्या कर्करोगाशी लढणाऱ्या इतर उपचारांसह केमोथेरपी योजनांची - तुमच्या कर्करोगाच्या प्रकारानुसार वेगवेगळी उद्दिष्टे असू शकतात.
उपचारात्मक ही उपचार योजना तुमच्या शरीरातील सर्व कर्करोगाच्या पेशी पुसून टाकण्यासाठी आणि कर्करोगाला कायमस्वरूपी माफी देण्यासाठी तयार करण्यात आली आहे.
नियंत्रण जेव्हा उपचारात्मक उपचार शक्य नसतात तेव्हा केमोथेरपी कर्करोगाचा प्रसार थांबवून किंवा ट्यूमर संकुचित करून त्याचे व्यवस्थापन करण्यात मदत करू शकते.तुमचे जीवनमान सुधारणे हे ध्येय आहे.
केमोथेरपीचे प्रकार
तुम्हाला मिळणाऱ्या उपचारांचा प्रकार देखील तुमच्या कर्करोगावर अवलंबून असेल.
सहाय्यक केमोथेरपी ही उपचार शस्त्रक्रियेनंतर आढळून न येणाऱ्या कोणत्याही कर्करोगाच्या पेशी मारण्यासाठी दिली जाते, ज्यामुळे कर्करोगाची पुनरावृत्ती टाळण्यास मदत होते.
निओएडजुव्हंट केमोथेरपी काही ट्यूमर शस्त्रक्रियेने काढता येण्याइतपत मोठे असल्यामुळे, या प्रकारच्या केमोचा उद्देश शस्त्रक्रिया शक्य आणि कमी कठोर होण्यासाठी ट्यूमर संकुचित करण्याचा असतो.
उपशामक केमोथेरपी जर कर्करोग पसरला असेल आणि पूर्णपणे काढून टाकणे अशक्य असेल, तर डॉक्टर लक्षणे कमी करण्यासाठी, गुंतागुंत होण्याची शक्यता कमी करण्यासाठी आणि कर्करोगाची प्रगती कमी करण्यासाठी किंवा तात्पुरते थांबवण्यासाठी उपशामक केमोथेरपी वापरू शकतात.
संभाव्य साइड इफेक्ट्स
केमोथेरपी औषधे अनेक गटांमध्ये विभागली जातात.प्रत्येक वेगवेगळ्या प्रकारे कार्य करते आणि औषध कसे कार्य करते हे जाणून घेणे साइड इफेक्ट्सचा अंदाज लावण्यासाठी महत्वाचे आहे.बहुतेक लोक केमोथेरपीच्या दुष्परिणामांबद्दल काळजी करतात, परंतु भीती वास्तविकतेपेक्षा वाईट असते.
कॅन्सरचा प्रकार आणि त्याची तीव्रता यावर अवलंबून केमो ड्रग्स कधीकधी एकत्रितपणे वापरली जातात.काही पेशींच्या आतील डीएनएमध्ये किंवा डीएनए प्रतिकृतीमध्ये गुंतलेल्या एन्झाईममध्ये हस्तक्षेप करतात आणि काही पेशी विभाजन थांबवतात.साइड इफेक्ट्स तुमच्या केमोथेरपी उपचारांवर अवलंबून असतात.
साइड इफेक्ट्स होऊ शकतात कारण केमोथेरपी निरोगी पेशी तसेच कर्करोगाच्या पेशींवर हल्ला करते.त्या निरोगी पेशींमध्ये रक्त निर्माण करणाऱ्या पेशी, केसांच्या पेशी आणि पचनसंस्थेतील पेशी आणि श्लेष्मल त्वचा यांचा समावेश असू शकतो.केमोच्या अल्पकालीन परिणामांमध्ये हे समाविष्ट असू शकते:
केस गळणे
अशक्तपणा
थकवा
मळमळ
उलट्या होणे
अतिसार
तोंडाला फोड येणे
तुमचे डॉक्टर अनेकदा या दुष्परिणामांवर प्रभावीपणे उपचार करू शकतात.उदाहरणार्थ, रक्त संक्रमणाने अशक्तपणा सुधारू शकतो, अँटीमेटिक औषधे मळमळ आणि उलट्या दूर करू शकतात आणि वेदनाशामक औषधे अस्वस्थता दूर करण्यास मदत करू शकतात.
कॅन्सर, कर्करोगाने ग्रस्त लोक आणि त्यांच्या कुटुंबियांना सहाय्य, समुपदेशन, शिक्षण आणि आर्थिक सहाय्य देणारी संस्था, तुम्हाला साइड इफेक्ट्सचा सामना करण्यास मदत करण्यासाठी विनामूल्य मार्गदर्शक ऑफर करते.
तुमचे साइड इफेक्ट्स विशेषतः वाईट असल्यास, तुम्हाला कमी डोसची गरज आहे की उपचारांमध्ये जास्त विश्रांती हवी आहे हे पाहण्यासाठी तुमचे डॉक्टर रक्त तपासणी करू शकतात.
अमेरिकन कॅन्सर सोसायटीच्या मते, हे लक्षात ठेवणे महत्त्वाचे आहे की केमोचे फायदे उपचारांच्या जोखमीपेक्षा जास्त असू शकतात.बहुतेक लोकांसाठी, साइड इफेक्ट्स सहसा उपचार संपल्यानंतर कधीतरी संपतात.त्यासाठी किती वेळ लागतो हे प्रत्येक व्यक्तीसाठी वेगळे असते.
केमोचा माझ्या आयुष्यावर कसा परिणाम होईल?
तुमच्या सामान्य दिनचर्येत केमोथेरपीचा हस्तक्षेप अनेक घटकांवर अवलंबून असतो, ज्यामध्ये तुमचा कर्करोग निदानाच्या वेळी किती प्रगत आहे आणि तुम्ही कोणते उपचार घेत आहात.
केमो दरम्यान बरेच लोक काम करणे आणि दैनंदिन जीवन व्यवस्थापित करणे सुरू ठेवू शकतात, तर इतरांना असे आढळून येते की थकवा आणि इतर दुष्परिणाम त्यांना कमी करतात.परंतु दिवसा उशिरा किंवा शनिवार व रविवारच्या आधी केमो उपचार करून तुम्ही काही परिणाम मिळवू शकता.
फेडरल आणि राज्य कायद्यांनुसार तुमच्या नियोक्त्याने तुमच्या उपचारादरम्यान कामाच्या वेळेस लवचिक परवानगी देण्याची आवश्यकता असू शकते.
